Görüntülenemeyen Ancak Palpe Edilebilen Endometriozis Bağırsak Uydu Lezyonları

Çalışmanın Amacı:

Endometriozis nedeniyle bağırsak rezeksiyonu yapılacak hastalarda planlanan birleştirme sahasında yer alan ve palpasyon (dokunmakla hissetmek) dışında görüntülenemeyen uydu lezyonların sıklığını saptamaktır.

Çalışmanın Önemi:

Bağırsak lezyonu olan endometriozis vakalarında bağırsağın çıkarılması Amerika’da ve Avrupa’da standart olarak yapılmaktadır. Bu çalışma MR’da görülemeyen küçük, elle hissedilebilen bağırsak lezyonlarının rezeksiyon alanındaki sıklığını gösteren gözlemsel, prospektif (ileriye dönük) bir çalışmadır.

Çalışmada ne yapıldı?

• 2019-2020 yılı boyunca derin infiltratif endometriozis tanısı konulan 51 hasta çalışmaya dahil edilmiştir.
• Operasyon 5 cm üzeri, ciddi bağırsak stenozu (darlık) yapan veya 5-7 cm’den daha kısa bir mesafede multifokal (çok sayıda yerleşimi olan) odaklar olan nodüller için planlanmıştır.
• Operasyonda laparoskopik (kapalı ameliyat) olarak vizüel inceleme yapılmış, laparoskopik olarak bir palpasyon tekniği kullanılmamıştır.
• Makroskopik olarak izlenen nodülün distalde 1 cm mesafesinden 45 ya da 60 mm’lik stapler ile rezeksiyon yapılmış, suprapubik 5 cm’lik kesiden çıkarılmış, bu sırada proksimal kısım palpe edilip makroskopik nodüle ya da gözle görülemeyen palpe edilen nodüle yine 1 cm mesafeden rezeke edilmiş ve patolojik incelemeye gönderilmiştir.

Çalışmanın Sonuçları:

• 24-49 yaşlar arasındaki 51 hastanın 38’inde (grup A) rezeksiyon sınırında gözle görülemeyen ve palpe edilemeyen lezyon bulunmamaktaydı. Ancak 13 hastada (grup B) gözle görülemeyen ancak palpe edilebilen uydu lezyon bulunmaktaydı.
• Grup B’de ağrılı defekasyon (dışkılama) anlamlı olarak daha sık izlendi, başka anlamlı farklılık izlenmedi.
• Gözle görülebilen en yakın nodüle proksimal sınıra uzaklık açısından grup B, grup A’ya göre anlamlı olarak hem rektosigmoid hem de ileum rezeksiyonunda daha uzak izlenmişti.
• Bağırsak çıkarılacağı sırada cerrah bağırsağı palpe ettiğinde 2 mm ile 1 cm arasında gözle görülemeyen nodüllerin bağırsak duvarını inlfiltre ettiğini hastaların %25.5 inde saptamıştır. Hastaların %10’unda kalın bağırsakta, % 28.6’sında planlanan stepler alanında ya da ilerisinde ileum lezyonu ile beraber olduğu görülmüştür.

Kısa Özet:

Derin infiltratif endometriozisi olan hastalara laparoskopik segmental bağırsak rezeksiyonu yapılarak rezeksiyon alanında gözle görülemeyen ancak palpe edilebilen lezyonların kalma sıklığını araştıran gözlemsel prospektif bir çalışmadır.

Gözle görülemeyen ancak palpe edilebilen uydu lezyonlara 51 hastanın 38’inde rastlanamamış, 13’ünde rastlanmıştır. Bu çalışmada sadece proksimal rezeksiyon sahası palpe edilebilmiştir, distali tespit edebilmek için insizyonun farklılaştırılması gerekmektedir. Laparoskopinin görüntü, laparatominin ise elle hissetme açısından daha iyi olduğu başka bir çalışmada söylenmiştir. Bağırsak rezeksiyonu sonrası tekrar operasyon oranı %1-16 arasındadır ancak rezeksiyon sahasında nodül izlendiği zaman bu oran artmaktadır.

Operasyon sırasında bu lezyonları palpe etmenin sonuçları daha büyük, uzun dönem randomize kontrollü çalışmalarla ortaya konmalıdır, buna göre cerrahi pratik ve cerrahi çeşidi değiştirilebilir.

Kaynak: H Roman, B Merlot, D Forestier, M Noailles, E Magne, T Carteret, J -T Tuech, D C Martin, Nonvisualized palpable bowel endometriotic satellites, Hum Reprod 2021;36(3): 656–65. https://doi.org/10.1093/humrep/deaa340

Çeviren: Dr. Fırat Büyüktaşkın