Çalışmanın amacı:

Yakın zamanda endometriozis tanısı alan hastalardaki kanser riskini araştırmak

Çalışmanın önemi:

Önceki epidemiyolojik çalışmalar endometriozisli hastalar ve kanser riski ilişkisi açısından

tartışmalı sonuçlar sunmaktadır. Bu çalışmaların çoğu toplum temelli olmamakla birlikte,

çoğunlukla over (yumurtalık) ve meme kanserine odaklanmıştı. Ayrıca, bu çalışmalar endometriozisi olan Asyalı hastalarda kanser riskine ilişkin çok sınırlı popülasyona ait verileri içeriyorlardı. Asyalı kadınlarda batı toplumlarına göre yüksek oranda endometriozis prevalansı tespit edilmiştir. Bu nedenle, endometriozis ve kanser riski arasındaki ilişkiyi belirlemek için Asya popülasyonuna dayalı geniş ölçekli bir çalışmaya ihtiyaç vardı. Bu çalışma, 10 yıllık Ulusal Kore sağlık veri tabanından alınan veriler ile ülke çapında endometriozis tanılı hastalarda kanser riskini araştıran popülasyona-dayalı bir kohort çalışmasıdır.

Çalışmada ne yapıldı:

• 2008-2018 yıllarını içeren Ulusal Kore sağlık veri-tabanından alınan bilgiler ile ülke çapında popülasyona dayalı retrospektif bir kohort çalışmasıdır.
• Bu yıllar arasında endometriozis nedeni/tanısı ile sağlık hizmeti yardımına başvurmuş olan ve endometriozis tanısından önce herhangi bir kanser tanısı almamış 20 yaş üstü kadınlar çalışmaya dahil edildi. Çalışma periyodu süresince endometriozis tanısı almamış ve kanser teşhisi konulmamış apendektomi geçiren kadınlar kontrol grubuna alındı.
• Toplam 179.865 endometriozisli hasta ve 87.408 kontrol hastası çalışmaya dahil edildi.
• Karışıklığa neden olan faktörler: Bu faktörler arasında yaş, sağlık sigortası türü ile temsil edilen sosyoekonomik durum ve komorbiditeler yer alıyordu. Kronik hastalık ve kanser insidansı arasında bildirilen ilişki nedeniyle komorbiditeler karışıklığa neden olan faktörler olarak seçilmiştir. Komorbiditeler arasında sayılan hastalıklar diyabet, hiperlipidemi, hipertansiyon, kalp yetmezliği, kronik obstrüktif akciğer hastalığı, kronik karaciğer sirozu ve böbrek hastalığı idi.

Çalışmanın sonuçları:

• Kanser insidans oranları yılda kontrol grubunda 100.000 kişide 543.8 ve endometriozis grubunda 100.000 kişide 644.3 olarak bulundu.
• Yaş, sigorta türü ve komorbiditelere göre ayarlama yapıldıktan sonra, genel kanser riski endometriozisli hastalarda kontrol grubuna göre önemli ölçüde daha yüksekti. Yaşa göre yapılan subgrup analizinde tüm alt gruplarda endometriozisli hastalarda riskin arttığını göstermiştir.
• En yüksek kanser riski başlıca rahim, ardından over, serviks (rahim ağzı), meme ve tiroid kanserinde izlendi ve bu kanserlerin görülme riski endometriozisli hastalarda anlamlı olarak yüksekti.
• İlk kanser teşhisi için medyan yaş tüm kanserler için 50’nin altıdır (aralık: 46-48 yaş) ve bu durum kanser taramasının daha genç yaşlara çekilmesi gerekliliğini vurgulamaktadır.

• Normal risk popülasyonunda 50-74 yaşları arasında meme kanseri taraması 2 yılda 1 önerilmektedir. 50 yaşından önce kadınlarda mamografi taraması başlatma kararı risk faktörlerine göre kişiselleştirilmelidir. Asemptomatik erişkinlerde over, rahim ve tiroid kanserleri için tarama, kalıtsal faktörler nedeniyle yüksek kanser riskine sahip olmadıkça önerilmez. Bu nedenle, endometriozisli hastalarda rahim, over, meme ve tiroid kanserleri için sürveyansın erken başlatılması düşünülmelidir.
• Ayrıca çalışma sonuçlarında, endometriozisli kadınların meme kanserine karşı daha savunmasız olduğu görülmüştür. Entegre bir biyoinformatik, çevresel epidemiyolojik ve genomik yaklaşım, poliklorlu bifenillere maruz kalmanın, muhtemelen CYP19A1, EGFR, ESR2, FOS ve IGF genlerindeki değişiklikler de dahil olmak üzere ortak moleküler risk faktörlerinden etkilenen endometriozis ve meme kanseri riskini artırabileceğini göstermiştir.
• Üreme çağındaki genç kadınlarda yüksek endometriozis insidansı göz önüne alındığında, endometriozis ilişkili overyan kanser (EAOC) gelişimi, sadece infertilite (kısırlık) riski değil, aynı zamanda potansiyel olarak ölümcül sonuçlar nedeniyle de oldukça önemlidir.

Özet:

• Sonuç olarak, bu popülasyona dayalı Kore çalışması, endometriozis hastalarının kontrol hastalarına kıyasla belirgin ölçüde artmış genel kanser riski taşıdıklarını göstermektedir.
• Bu risk, rahim, over, serviks, meme ve tiroid kanserleri için önemli ölçüde daha yüksektir.
• Tüm kanser türleri için tanı anındaki ortalama yaşın 50’nin altında olması nedeni ile endometriozisli hastalarda kanser tarama testlerinin 40’lı yaşların başında başlatılması şiddetle tavsiye edilmektedir.

Kaynak: Kyung Jin Eoh, Minkyung Han, Eun Hwa Kim, Inkyung Jung, Young Tae Kim. Markedly increased risk of malignancies in women with endometriosis. Gynecol Oncol. 2021 Apr;161(1):291-296. doi: 10.1016/j.ygyno.2021.01.019. Epub 2021 Jan 26.

Çeviren: Op. Dr. Karolin OHANOĞLU