Endometriozis, COVID‑19 enfeksiyonuna duyarlılığı artırır mı?

Çalışmanın Amacı

Bugüne kadar, endometriozisli hastalarda COVID-19 enfeksiyonu riskine dair herhangi bir kanıt bulunmadığından, bu çalışma, endometriozis tanısı olan ve olmayan kadınlar arasında COVID-19 riskini karşılaştırmayı amaçlamaktadır.

Çalışmanın Önemi

İnflamatuar bir hastalık olan endometriozis vücutta bağışıklık yanıtını ve inflamatuar süreci uyarır ki bu aynı zamanda COVID-19 enfeksiyonunda da görülen bir durumdur. Bu durum eş zamanlı olarak sitokin fırtınasına neden olabilir. Bu nedenle, çalışmada endometriozis hastalarının normal popülasyona kıyasla COVID-19’a daha duyarlı olup olmadığı araştırılmıştır.

Çalışmada Ne Yapıldı?

• Bu çalışma bir vaka-kontrol çalışması olarak tasarlanmış olup 21 Mayıs – 3 Temmuz 2020 tarihleri arasında Tahran, İran’da Pars General hastanesinde yürütülmüştür.
• Çalışmada, endometriozis doku tanısı olan kadınlardan (laparoskopi sırasında örneklenmesiyle), en az bir yıl önce en fazla 10 yıl önce tanı konulan 18-45 yaş grubu hastalar dahil edilmiştir.
• Kontrol grubu olarak ise aynı yaş eşleşmesine sahip olup jinekoloji kliniğine Pap smear testi için başvuran ve endometriozis ile ilgili herhangi bir şikâyeti olmayan, endometriozisi olmayan kadınlar seçilmiştir.
• Tüm katılımcılardan, Real Time Polimeraz Zincir Reaksiyonu (rt-PCR) tarama testi ve COVID-19 semptomlarının değerlendirmek üzere e-posta, sosyal medya veya cep telefonu aracılığıyla değerlendirme formunu tamamlamaları istendi. Bu değerlendirme formunda riskli alanlara seyahat, sosyal mesafeye bağlılık, COVID-19 ile enfekte bir hastayla temas, pozitif COVID-19 rt-PCR testi, COVID-19 enfeksiyonu nedeniyle izolasyon öyküsü, COVID-19 nedeniyle hastaneye yatış, H1N1 enfeksiyonu ve geçtiğimiz yıl aşılanma, diğer tıbbi hastalıklara dair sorular yer almaktadır. Sorgulanan semptomlar arasında ise ateş, boğaz ağrısı, burun tıkanıklığı, öksürük, nefes darlığı, baş ağrısı, halsizlik ve kas ağrısı, koku ve / veya tat alma duyusunun azalması, göz problemleri ve diğer (gastrointestinal, deri, hematolojik ve nöronal) komplikasyonlar yer almaktadır.

Çalışmanın Sonuçları

• Vaka grubunda toplam 507 kadın, kontrol grubunda 520 kadın değerlendirilmiştir.
• Vaka ve kontrol grupları karşılaştırıldığında, COVID-19 enfeksiyon sıklığı, H1N1 aşılama sıklığı, yüksek riskli yerlere seyahatler, sosyal mesafe, enfekte bir kişiyle yakın temas, tarama testi sıklığı, COVID-19 nedeniyle hastaneye yatış veya temas izolasyonu açısından gruplar arasında anlamlı fark bulunamamıştır.
• Bu iki grup arasında anlamlı fark görülen durumlar semptomların ve H1N1 enfeksiyon sıklığıdır.
• COVID-19 enfeksiyonu hem vaka grubu hem de kontrol “COVID-19 ile enfekte olmuş bir hastayla yakın teması” önemli bir risk faktörü olarak belirlemiştir; sosyal mesafe, seyahat, altta yatan hastalıklar, tiroid hastalığı ve endometriozis evresi gibi diğer değişkenler COVID-19 enfeksiyonu ile ilişkili bulunmamıştır.
• Endometriozis tanısı olan ve olmayan iki kadın grubunu karşılaştırmak, COVID-19 enfeksiyonu sıklığında hiçbir fark göstermemiştir; bu, inflamatuar bir hastalık olan endometriozisi olan hastaların COVID-19’a daha fazla duyarlı olduğunu varsayan hipotezi çürütmektedir.
• COVID-19’a endometriyal duyarlılık halen araştırılmaktadır. Moleküler araştırmalar ACE₂‘nin menstrüel siklusun proliferatif fazında endometriyal epitel hücrelerinde ve stromal hücrelerde eksprese edildiğini göstermiştir; bu, sekretuar fazda artar ve in vivo desidualizasyon, embriyo implantasyonu ve plasentasyonu etkiler. ACE₂ ekspresyonu, miyometriyum ve uterin leiomyomda da doğrulanmıştır.

Kısa Özet

Bu çalışmanın sonuçları, endometriozisin COVID-19 enfeksiyonuna yatkınlığı artırmadığını, ancak mevcut semptomları değiştirdiğini öne sürmüştür, ancak kesin sonuçlar için daha homojen gruplara ihtiyaç duyulmaktadır. Bu nedenle, endometriozisli kadınlarda COVID-19’un doğru teşhisine daha fazla dikkat edilmesi önerilmektedir. Bu hastalardaki enfeksiyonunun kesin mekanizması tam olarak anlaşılmadığından, şu anda en önemli hedef bulaş döngüsünü kırmaktır. Bunun için predispozan faktörlerin belirlenmesi yüksek riskli hastaların teşhisine yardımcı olabilir.

Kaynak: Does endometriosis increase susceptibility to COVID-19 infections? A case-control study in women of reproductive age. Moazzami B, Chaichian S, Samie S, Zolbin MM, Jesmi F, Akhlaghdoust M, Pishkuhi MA, Mirshafiei ZS, Khalilzadeh F, Safari D. BMC Womens Health. 2021 Mar 22;21(1):119. doi: 10.1186/s12905-021-01270-z.

Çeviren: Dr. M. Nilüfer Cimşit Kemahlı