Endometriozis, İnfertilite ve Kronik Pelvik Ağrıda Bağırsak ve Genital Mikrobiyota ve Estrobolomun Rolü

Çalışmanın amacı

Bu makalenin amacı, mikrobiyom (vücudumuzun iç ekosistemini oluşturan mikroorganizma topluluğu) ve estrobolom [bağırsak mikrobiyomunda östrojen (kadınlık hormonlarından biri) yapım-yıkım mekanizmalarında görevli enzimleri kodlayan genlerin toplamı] ile endometriozis (çikolata kisti hastalığı), infertilite (kısırlık) ve kronik pelvik (kasık) ağrı (KPA) arasındaki ilişkinin gözden geçirilmesi ve hastalığın olası tanı yöntemleri ve tedavileri hakkında gelecekteki araştırmalara yol göstermektir. 

Çalışmada ne yapıldı?

2002-2021’de yayınlanan mevcut tüm yazılar PubMed veritabanlarında şu anahtar kelimeler kullanılarak arandı: endometriozis VE mikrobiyom, kısırlık VE mikrobiyom, pelvik ağrı VE mikrobiyom, IVF (in-vitro fertilizasyon= tüpte döllenme) VE mikrobiyom, endometriozis VE kısırlık. İnceleme için uygun olan klinik ve klinik öncesi hayvan deneyleri dahil edildi. 

Çalışmanın sonuçları

Toplamda 28 klinik ve 6 hayvan çalışması incelemeye dahil edildi. Hem insan hem de hayvan çalışmalarında, endometriozis olan olgularda endometriozisi olmayan gruplara kıyasla bakteriler daha fazla miktarda bulunmuş olmakla beraber endometriozis ile ilişkili özel mikrobiyom derlemeleri üzerinde net bir fikir birliğine varılamamıştır. Bununla birlikte, servikovajinal (rahim ağzı ve vajina bölgesi) mikrobiyomda bakteriyel vajinozis (vajinada Gardnerella Vaginalis isimli bakterilerin normalden fazla miktarda bulunması durumunda ortaya çıkan vajinal bir enfeksiyon) ile ilişkili bakteriler ve Lactobacillus (vajinanın normalde olması gereken asit özelliği gösteren ortamı sağlayan mikroorganizmalar) tükenmesi, çalışmaların çoğunda (23/28) endometriozis ve kısırlık ile ilişkilendirilmiştir.

Özet

Endometriozis, kısırlık ve kronik pelvik ağrı, öncelikle üreme çağındaki kadınları etkileyen durumlardır ve bir arada bulunabilmelerine rağmen bağımsız olarak da ortaya çıkabilirler. Kadınların yaklaşık %10’u, dismenore (sancılı adet görme), pelvik (göbek altında karnın en alt bölümü) ağrı, disparoni (cinsel birleşme sırasında ağrı) ve kısırlığı içerebilen ilişkili semptomlarla birlikte endometriozisten muzdariptirler. Endometriozis oluşum mekanizmaları muhtemelen birden çok çevresel faktör, genetik faktör, bağışıklıkta düzensizlikler, hormonal dengesizlik ve mikrobiyom etkileşimi ile ilişkilidir. Hastalığın oluşum mekanizmalarının daha iyi anlaşılması ve mikrobiyomun olası rolü, endometriozisi tedavi etmek için daha etkili ve daha az müdahale gerektirecek yöntemlerin belirlenmesine zemin hazırlayacaktır.

Mikrobiyom, belirli bir ortamdaki (sindirim sistemi, servikovajinal v.b.) mikroorganizma genomlarının (organizmanın genetik yönergelerinin bütünü) toplanmasını ifade eder. Sağlıklı bağırsak mikrobiyomu, salgı üretimi, hastalığa neden olan mikroplardan arınma, iltihabı en aza indirme ve bağışıklık sistemini düzenleme yoluyla bağırsak yüzey bariyerinin güçlendirilmesine katkıda bulunur.

Mikrobiyom, endometriozis ve kısırlık arasındaki ilişkiyi araştıran önceki çalışmalar, hastalığı olan ve olmayan kadınlar arasında önemli farklılıklar bulmuştur. Bununla birlikte, birçok çalışma önemli sınırlamalara sahiptir. Servikovajinal mikrobiyomun endometriozis, kısırlık ve KPA ile ilişkisi kapsamlı bir şekilde araştırılmamıştır, ancak yapılan sınırlı çalışmalar hem endometriozis hem de kısırlığı olan hastaların servikovajinal ve endometrial (rahim iç dokusu)mikrobiyomlarında farklılıklar bulmuştur. Bu farklılıklardan biri endometriozisli kadınlardan alınan numunelerde Lactobacillus seviyelerindeki azalmadır. Ayrıca, endometriozisli kadınlarda gözlenen bakteriyel vajinozis ile ilişkili organizmaların daha yüksek oranda bulunmasının, yüksek servikovajinal pH’ın (asitlik derecesinin azalması) ve servikovajinal mikrobiyotadaki değişikliklerin, endometriozis semptomlarına ve/veya başlangıcına katkıda bulunabileceğini/bununla sonuçlanabileceği düşünülebilir. 

Bağırsak mikrobiyomu sağlık üzerinde derin bir etkiye sahiptir ve mikrobiyomdaki herhangi bir değişiklik sağlığı olumsuz etkileyebilir. Yeterince çalışılmamış olmasına rağmen, mevcut kanıtlar endometriozis, kısırlık ve/veya KPA oluşum mekanizmalarında bağırsak-beyin aksının bir rolü olabileceğini düşündürmektedir. Mikrobiyom ve estrobolom, hangi kadınların endometriozis, kısırlık veya KPA yaşayacağını girişimsel olmayan bir şekilde teşhis etmek veya tahmin etmek için kullanılabilir. Ek olarak, endometriozis, KPA ve kısırlıktan muzdarip kadınlarda yaşam kalitesini artırmak için mikrobiyomu (prebiyotikler v.b.) hedef alan ve modüle eden yeni müdahaleler ve tedaviler geliştirilebilir.

Kaynak: Salliss, Mary E., et al. The role of gut and genital microbiota and the estrobolome in endometriosis, infertility and chronic pelvic pain. Human reproduction update (2021).

Çeviren: Dr. Elif Cansu Gündoğdu