Meraklısı İçin Endometriozis

Endometriozis nedir?

Endometriozis, rahmin içini saran dokunun (endometrium), rahmin dışındaki normalde olmaması gereken bir yerde bulunması durumudur. Birincil kadınlık hormonu östrojen tarafından beslenen bu dokular rahmin dışında büyür ve dişi üreme organlarından herhangi birine (rahim duvarı, tüpler, yumurtalıklar), peritona veya mesaneye (idrar kesesi), rektuma yapışabilir ve şiddetli ağrıya, yoğun kanamaya ve çeşitli sağlık sorunlarına neden olabilir. Endometriozis, daha az görülse de mesane, barsak, appendiks veya rektumda da bulunabilir. Üreme çağındaki her on kadından birini etkiler ve geç tanı ve tedavi alabilir.

Endometriozise ne sebep olur?

Günümüzde endometriozisin ne sebebi ne de kesin tedavisi bilinmemektedir. Genetik, immünolojik ve hormonal sebepleri içeren birçok faktör sorumlu tutulmaktadır. Ailesel olma eğilimindedir. Östrojen baskınlığı ile belirgindir ve bağışıklık sisteminin bozulması ile bağlantılı olduğu düşünülmektedir.

Endometriozise tanı koymak neden bu kadar zor?

İstatistikler şok edici- belirtilerin başlangıcından itibaren tanı konması ortalama 10 yıl sürebilir.

• Ağrılı adet görmenin ilk ve en yaygın sebebi, iyi huylu yumurtalık kistleri ve myomlardır. Barsak rahatsızlıkları gibi belirtiler kolayca İBS (İrritabl Barsak Sendromu) ile karışabilir, kronik (sürekli) yorgunluk fibromiyaljiyi taklit edebilir ve liste bu şekilde devam eder.
• Endometriozis çoğu vakada infertiliteye (kısırlık) neden olur ve fertilite sorunları ile uğraşıldığında ve ebeveyn olma yolunda ilerlerken endometriozisin tanı konma olasılığı yüksektir. Bununla birlikte, etkilenen birçok kadın herhangi bir sorun yaşamadan gebe kalabilmektedir.
• Laboratuvar testleri (kan, idrar tahlilleri) veya görüntüleme yöntemleri (ultrason, MRG, BT) endometriozisi algılayamaz. Bazen yumurtalıkta koyu kahverengi renkleri nedeniyle “çikolatalı kistleri” olarak bilinen endometriomalar pelvik ultrason taramaları ile saptanabilirler, ancak bunlar bile yetersiz kalabilir.

Ancak aynı zamanda endometriozis açıkça yok sayılan bir model de oluşturur. Endometriozis zamanla kötüleşir, pelvik ağrı git gide artar. Sadece adet ağrısı olarak başlayan şey, sonrasında adet öncesi ağrı, adet sonrası ağrı ve sonunda kronik pelvik (kasık) ağrı olur.

Endometriozis Tehlikeli Midir?

Tipik olarak endometriozis odakları yapışıklıklara sebep olur ve organlar birbirine yapışır. Örneğin, mesane veya barsak rahime yapışır ve barsak rahatsızlığına ve ağrıya neden olabilir. Geniş endometriozis odakları her ay kendi içine kanayabilir ve ciddi dismenoreye (ağrılı adet görmeye) ve ovulasyon (yumurtlama) sırasında bitik düşüren ağrıya sebep olabilir.

Endometriozis hayati organlara yerleşmediği takdirde hayatı tehdit eden bir durum değildir. Ancak, fertiliteyi azaltabilir ve kansızlık, İBS, bitkinlik, vücut ağrısı ve düşük bağışıklık yapmak suretiyle bir kadının refahından şiddetle ödün verdirebilir. Ağrı sürekli bir refakatçi olduğunda, yaşam kalitesini düşürür ve ders, iş ve ilişkilerde olumsuz etkiler yaratır.

Endometriozis Nasıl Tedavi Edilebilir?

• Çok fayda sağlamasa da NSAİD’ler (ağrı kesiciler) ağrı yönetiminde ilk basamak tedavidir. Ve ilginçtir ki hastaların her ay sürekli ibuprofen alıyor olmasından çok az doktor endişe duyar ve ağrı kesici istismarına teşvik ederler.
• Şu anda en yaygın kullanılan yaklaşım hormonal supresyon tedavisidir.
  1. Endometriozis için etkili olmadığı ispatlanmış olsa da doğum kontrol hapları hala yaygın olarak kullanılmaktadır. Bunlar az miktarda sentetik östrojen ve progestin hormonu içerirler, vücudun kendi hormonal döngüsünü baskılar ve östrojen miktarını azaltırlar.
  2. Progesteron içeren rahimiçi araçlar (RİA) halen iyi bir seçenek olarak görünmektedirler. Ayrıca ovulasyonu baskılayan ve östrojeni azaltan bir doğum kontrol yöntemidir. RİA olduğu için hormon rahimde lokalizedir ve dozaj oral formdan daha düşüktür. Ne yazık ki, düzensiz adet kanaması, kilo alma, saç dökülmesi, ruh hali değişiklikleri ve sıvı retansiyonunu içeren yan etkileri bildirilmektedir.
  3. Danazol artık sık kullanılmamaktadır çünkü kabul edilemez yan etkileri vardır. Vücuttaki östrojen miktarını azaltan bir androjendir. Yan etkileri kilo artışı, kıllanma, akne, ruh hali değişiklikleri ve nadiren ses kalınlaşması.

Tüm hormonal seçenekler eğer menopozdan önce kullanımı durdurulursa belirtiler neredeyse kesin olmak suretiyle geri gelir.

• Altın standart hem tanı hem de tedavi için, bir endometriozis uzmanı cerrah tarafından yapılan eksizyon cerrahisidir. Yapışıklıkları, lezyonları ve yumurtalık kistlerini uzaklaştırmak için genel anestezi altında laparoskopi (kapalı operasyon) uygulanır. Barsak veya mesane etkilenmişse daha ileri uzmanlaşmış ameliyat gerektirebilir. Cerrahi, hastaya endometriozisden arınmış ve en azından birkaç yıl ağrıdan uzak temiz bir pelvisle yeni bir başlangıç verecektir, ancak sonunda yeniden ortaya çıkabilir.

Gelecekte Ne Olacak?

Östrojen ana suçlu olarak görülüyor ve bu hormonun bastırılması en etkili tedavi olarak görülüyor. Eksizyon cerrahisi ile östrojeni baskılamayı kombine etmek, en azından teorik olarak işe yaramalıdır. Her ne kadar östrojen kadınlığın özü ve yaşamın iksiri olsa da. Vücudumuzun bu kritik parçasının değiştirilmesi, bastırılması ve ortadan kaldırılmasının yer aldığı bir tedavide olumsuz sistemik yan etkiler olmadan olmaz. Araştırmalar, daha az invazif ve daha kesin bir tedavi bulmaya çalışmaktadır.

Doğal Tedavi Arayışı

Sağlıklı Taze Bir Diyet:

• Östrojenik yiyecekleri ve plastik ve kozmetikteki östrojeni taklit eden bileşikleri ortadan kaldırın.
• İnflamasyonu azaltın ve vücudun alkaliliğini artırın.
• Bağışıklık sisteminizi güçlendirin
• Alkolden, kimyasallardan, böcek ilaçlarından ve ağır metallenmiş yiyeceklerden kaçınarak detoks yapın.

Doğal yaklaşım, eğlenceli gıdaları (şeker, alkol, kafein, doymuş yağlar) kısıtlamak için muazzam bir öz denetim gerektirir.

Bu diyetin ve yaşam biçiminin ayrıntıları endometriozis.org ’da mevcuttur.

Sonuç

Endometriozis, kadınların fiziksel ve zihinsel sağlıklarına çok geniş kapsamlı sonuçlar veren esrarengiz bir durumdur. Doktorların semptomlara olan duyarlılığını ve empatisini artırmak, hastaları erken yaşlardan itibaren belirtilere karşı uyarmak ve eğitmek kilit unsurdur.

Kaynak Site: http://lateinlifetravelblogger.blogspot.com.tr/2018/02/endometrisis-for-dummies.html
Çeviren: Dr. Ayşegül Mut